Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Kişiden kişiye korunmasız cinsel ilişki ile bulaşan enfeksiyonlardır.

Genital Siğil 

Numan papilloma virüsiin (HPV) sebep olduğu derinin çok yaygın bir enfeksiyon hastalığıdır. HPV' nin yüzden fazla çeşidi vardır. Bunların kırk tanesi genital siğile neden olur. Ağız içi ve gırtlakta da yerleşebilir. Bir kısım HPV tipleri kadınlarda rahim ağzı kanserine neden olur. Olguların % 90' nında vücudun bağışıklık sistemi virüsü doğal olarak yok eder. 

Genital siğiller bir veya birden fazla kabarcıklar şeklinde görülür. Vajinal veya anal cinsel ilişki yanında oral cinsel ilişki ya da genital bölgelerin ten tene teması sonucunda da bulaşır. HPV daha çok siğil varken bulaşsa da siğil ortaya çıkmadan önce ya da siğil tedavi edildikten sonra da bulaşabilir. Enfekte olmuş kişilerin çoğu virüsü taşıdığını ve eşine bulaştırdığını bilmez. Cinsel ilişki sırasında kondom kullanılması bulaşma riskini azaltır. Ama açıkta kalan diğer bölgelerde de , genital ve anüs çevresi, HPV bulunabilir ve bulaşıcılık devam edebilir. Genital siğil tedavisinden sonra 3-6 ay boyunca cinsel ilişki sırasında kondom kullanılmalıdır.

Çoğu kadında, HPV nin yaptığı enfeksiyon hemen bağışıklık sistemi tarafından temizlendiğinden rahim ağzı kanseri gelişmez. Kadınların her yıl rahim ağzı kanseri için tarama testleri yaptırmaları gerekir. HPV aşısı, özellikle cinsel ilişki yaşından önce yapıldığında koruyucudur.

Virüsün kendisini tedavi edecek bir yöntem yoktur. Görünür olan siğiller tedavi edilebilir. Rahim ağzı kanserinde de erken tanı ve tedaviyle yüz güldürüc sonuçlar alınmaktadır.

Genital Uçuk (Genital Herpes)

Herpes virüs Tip 1 veya Tip 2' nin sebep olduğu enfeksiyonlardır. Genital bölgede ağrılı içi sıvı dolu kabarcıklar şeklinde görülür. Çok bulaşıcıdır. Cinsel ilişki veya doğrudan temasla kişiden kişiye geçer. Genital uçuk virüsü taşıyan kişiler hastalık belirtisi olmasa da eşlerine virüsü bulaştırabilirler. Çünkü, virüs, genelde vücutta uzun süre sessiz kalır. Cinsel ilişki sırasındaki sürtünme, stres, alkol alımı, ultraviyole ışığına maruz kalma, genital bölgedeki cerrahi girişimler, bağışıklık sisteminin düşüklüğü (kanser kemoterapisi, alkolizm) gibi durumlarda virüs harekete geçerek hastalığı oluşturur. İlk hastalığın ortaya çıkmasından sonra enfeksiyon ataklar halinde seyreder. Atak sayısı ve şiddeti iki yıldan sonra azalmaya başlar.

Enfeksiyon yanma ve kaşıntı hissi ile başlar. Ardından içi sıvı dolu kabarcıklar oluşur. Bu dönemde çok bulaşıcıdır. Tam iyileşme olmadan cinsel ilişkide bulunulmamalıdır. Düzeldikten sonra da kondom kullanılmalıdır. Ama kondom dışında açıkta kalan genital ve anal bölgelerde de vrüs olabilir ve bulaşıcılık devam edebilir.

Önceden HSV enfeksiyonu geçirmiş gebelerde virüsün bebeği enfekte etme riski azdır. Çünkü, anneden geçen antikorlar bebeği korur. Tedavide antiviral ilaçlar kullanılır.

Frengi (Sifiliz)

T. pallidum denen bakterinin sebep olduğu, kişiden kişiye bulaşan bir enfeksiyondur. Anneden bebeğe ve kan transfüzyonu ile de bulaşabilir. Hastalığın üç evresi vardır. Birinci evrede genital bölgede bazen de ağız çevresinde ağrısız yara olur. 2-6 haftada kaybolur. Tedavi edilmez ise ikinci evreye geçilir. Vücutta tipik deri döküntüleri olur. Bir süre sonra bunlarda kaybolur. Hastalık sessiz döneme girer. Tedavi edilmediğinde yıllar sonra (10-20 yıl) üçüncü evreye geçilir. Organlarda ölümcül olabilecek harabiyet görülür.

Birinci ve ikinci evre çok bulaşıcıdır. Frengili kişilere HIV bulaşma riski 4-5 kat artar. HIV+frengi birlikteliğinde frengi enfeksiyonu daha hızlı ilerler.

Cinsel ilişkide kondom kullanımı hastalığın bulaşma riskini azaltır. Tüm gebe kadınların frengi testi yaptırması gerekir. Çünkü, bebek ölümlerine neden olabilir.

Tanı, kan testleri ve muayene ile konur. Antibiyotikle tedavi edilir.

HIV Enfeksiyonu (AİDS) 

En çok korunmasız cinsel ilişki ve enfekte olmuş şırıngaların iğnesinden bulaşır. Bu virüs, kişinin hastalıklarla savaşma gücünü azaltır. AIDS, HIV enfeksiyonunun son dönemidir. Virüs, kişinin bazı vücut sıvılarında, sperm, vajinal sıvılar, adet kanı, kan,anüs içi ve anne sütünde bulunur. Bulaşma yolları; korunmasız vajinal, anal ve oral cinsel ilişki, enfekte şıongalar, an neden bebeğe doğum öncesi, sırası ve emzirirkendir. Virüs, kesik ve yaralardan girerek kan dolaşımına katılır. Tükürük, ter ve idrarda kişiyi hasta edecek kadar yeterli sayıda virüs bulunmaz. Öpüşme, sağlıklı deri, yüzme havuzu, banyolar, havlular, ağızdan ağıza solunum, hayvan ve böceklerle temas halinde bulaşma olmaz.

Tam tedavisi yoktur. Ancak, uygulanan tedavilerle HIV' li kişiler uzun ve sağlıklı yaşayabilirler. Tedavi uygulanmazsa yaklaşık 10 yıl sonra bağışıklık sistemi çökmeye başlar ve AIDS gelişir. Fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler gibi hayatı tehdit edici hastalıklar ortaya çıkar.

Bel Soğukluğu (Gonore) Neisseria gonore denen bakterinin neden olduğu sık rastlanan bir enfeksiyondur. Penis, vajen, ağız ve anal bölgeye cinsel ilişki veya doğrudan temes ile bulaşır. Sperm boşalması olmadan da bulaşabilir. Doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir. Gonoresi olup tedavi olanlar hasta kişilerle birlikte olurlarsa tekrar hastalanırlar. 

Cinsel olarak aktif olan herkeste görülebilir. Bakteri bulaştıktan 2-5 gün sonra belirtiler ortaya çıkar. İdrar yaparken yanma, penisten sarı, yeşil renkli akıntı olur. Kadınlarda belirtiler hafiftir. Tedavi olunmadığında iç üreme organlarında iltihaplar ve kısırlık ortaya çıkar. Gonoresi olanlara HIV bulaşma riski artar. 

Klamidya, trikomonas, viral hepatitler, uyuz, kasık biti de cinsel yolla kişiden kişiye bulaşır. Cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olan kişinin diğer tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklar yönünden de araştırılması gerekir. Hasta kişi cinsel ilişki yaşadığı eşiyle birlikte tedavi olmalıdır.

Kimler Risk Altındadır?

• Korunmasız ilişkide bulunmuş bireyler,
• Cinsel yolla bulaşmış herhangi bir hastalığı taşıyanlar,
• Cinsel yolla bulaşmış hastalıklardan birini geçirmiş ve iyileşmiş bireyler, (Bir cinsel yolla bulaşan hastalık geçirmiş bireyin diğer cinsel yolla bulaşan hastalığı taşıma riski artmaktadır, çünkü bu organizmalar genellikle beraber taşınmaktadır.)
• Birçok cinsel yolla bulaşan hastalık klinik belirti vermediğinden cinsel açıdan aktif tüm bireyler,
• Partnerinin hastalık taşımadığından emin olmayan bireyler,
• Genital bölgede semptomlar gösteren bireyler,
• Birden fazla cinsel partneri olan bireyler, (Cinsel partner sayısı arttıkça CYBH'ın bulaşma riski artmaktadır.)
• Uyuşturucu kullanan bireyler. (Şırınganın paylaşıldığı durumlarda HIV ve hepatit B gibi ciddi hastalıklar bulaşabilmektedir.)